Wijnetiketten Lezen

Het kiezen van de perfecte fles hoeft geen kunst te zijn

Sta je ook wel eens voor dat wijnrek te staren, naar een wijnkaart in een restaurant, of naar een van onze overzicht pagina's, en word je overweldigd door alle keuzes? Je bent niet alleen. Zo'n wijnetiket lijkt soms wellicht geschreven in een geheimtaal die alleen sommeliers begrijpen. Maar vandaag gaan we daar verandering in brengen.

De voorkant  is meer dan een mooi plaatje

Het eerste wat je ziet is natuurlijk die prachtige voorkant. Maar kijk even verder dan dat mooie design. De naam van het wijnhuis en de regio vertellen je al een heel verhaal. Een Rioja uit Spanje bijvoorbeeld? Die heeft vaak die kenmerkende vanille-tonen door de Amerikaanse eikenhouten vaten. Een Bordeaux? Denk aan elegante tannines en zwart fruit. Maar die voorkant zegt niet altijd alles. Kijk maar eens naar de voorbeelden in de afbeelding hierboven. Vaak heb je dan ook de achterkant nog nodig. Met die twee samen kom je vaak een heel eind.

1. Het huis en de wijn

Dit vind je vaak op elk label wel terug. Het huis (wie produceert de wijn?) en de wijn zelf (welke fles uit hun collectie). Vaak zijn dit de grotere woorden en/of namen op het label. Maar het kan soms nog steeds verwarrend zijn, want er is geen volgorde or strikte logica. Nu kun je het huis vaak wel ontcijferen omdat het nogmaals op de achterkant een keer voorkomt.

2. Het Jaartal, wat had het weer voor impact?

Het jaartal op je fles is helpt om de impact van het weer op de wijn te begrijpen. Dat vereist natuurlijk al redelijk wat kennis, en geheugen, dus laat je hier niet te erg door in de war brengen. Hele specifiek gezien bijvoorbeeld:

• 2022 in Italië? Warm jaar, dat heeft impact op het fruit in de wijn, waarschijnlijk wat gestoofder, eerder rijp, etc.
• 2014? Dat was lastiger, met lagere temperaturen waardoor de oogst niet top was. Maar soms leveren juist die jaren verrassend goed houdbare wijnen op, door betere zuren en keuzes van wijnmakers. Veel huizen maken in een slecht jaar bijvoorbeeld niet hun topwijn, maar de druiven die daar normaliter in zouden gaan verdwijnen dan in hun 2de, 3de, enz. wijnen.

Dit soort info moet je natuurlijk maar net weten of herinneren. Wanneer dat niet het geval is, kun je alsnog terugvallen op een paar basisregels.

• Geen jaartal op de fles? => Geen zorgen, deze wijnen zijn gemaakt om nu van te genieten. Of dit is omdat het huis probeert een hele consistente smaak te maken en jaartallen te blenden (Champagnes komen vaak zonder jaartal bijvoorbeeld)
• Jongere wijn (dus recenter jaartal) => Nog weinig tijd om te ontwikkelen, dus primaire smaken (fruit bijv.) voeren nog de boventoon. Frisheid, tannines en zuren zullen nog op hun piek zitten.
• Oudere wijn (dus verder in het verleden) => Meer tijd om te ontwikkelen, dus secundaire en tertiaire smaken komen door (aarde, leer, truffel, honing, koffie, etc.) Tannines zullen zachter worden, evenals zuren die vaak wat minder scherp worden.

3. De kleine lettertjes

Alcoholpercentage
Achterop vind je vaak een schat aan informatie. Het alcoholpercentage vertelt je soms meer dan je denkt, maar is meestal een overschat punt. Een wijn van 14,5%? Dat is in ieder geval niet heel licht. Maar veel Italiaanse wijnen wijn gaan al vaak richting dat percentage en kunnen absoluut nog veel zuren bevatten en dus fris overkomen. Amarones met percentages tot 17% zijn natuurlijk een verhaal apart. 

345/2134
Ja die getallen hierboven zeggen je nu niks, en konden ook andere getallen zijn. Sommige wijnen vermelden echter bij beperkte oplages hoeveel flessen er gemaakt zijn in dat specifieke jaar en welke van die flessen je nu in de hand hebt. Dat kan een indicatie zijn dat je iets speciaals te pakken hebt, maar is verre van een zekerheid. In ieder geval iets wat gelimiteerd is.

Inhoud
Hier hoeven we weinig over uit te leggen, hoeveel zit er in de fles.

Dosage
Mousserend specifiek. Mousserende wijnen krijgen nog suiker toegevoegd en daarmee wordt bepaald wat voor soort smaak het wordt: Brut, Demi-Sec, etc. Leggen we nog uit in een specifiek artikel.

4. De geheime codes van regios en wijnmakers

Hier wordt het interessant. 'Reserva' klinkt chic, maar wat betekent het echt? In Spanje moet zo'n wijn minimaal drie jaar rijpen, waarvan één op hout. Maar in Italië? Daar zijn de regels weer heel anders en betekent het ('Riserva' in Italiaans) in de gevallen van bijvoorbeeld Brunello en Barolo minimaal een jaar extra op hout. En dan heb je nog termen als 'Grand Cru' - prestigieus, zeker, maar rechtvaardigt dat altijd die hogere prijs? Hieronder hebben we een overzicht van een aantal van deze termen:

• Monopole

  Een monopole is een wijngaard die volledig eigendom is van één producent, wat vooral in Bourgogne bijzonder is vanwege de versnipperde eigendomsstructuur.
  
  

• Crianza (Spanje)

  Crianza-wijnen moeten minimaal 2 jaar rijpen, waarvan minstens 6 maanden op eikenhout.
  
  

• Reserva (Spanje)

  Reserva-wijnen rijpen minimaal 3 jaar, waarvan minstens 1 jaar op eikenhout.
  
  

• Gran Reserva (Spanje)

  Gran Reserva-wijnen rijpen minimaal 5 jaar, waarvan minstens 2 jaar op eikenhout en 3 jaar op fles.
  
  

• Riserva (Italië)

  Riserva is een Italiaanse classificatie voor wijnen die langer rijpen dan de standaard. De precieze eisen verschillen per regio en type wijn (bijvoorbeeld Barolo Riserva moet minimaal 62 maanden rijpen, waarvan minimaal, 18 maanden op hout, maar is vaak 2 jaar).
  
  
  
  

• Cru (Italië)

  In Italië heeft ‘cru’ geen formele, wettelijk beschermde betekenis zoals in Frankrijk. Het wordt informeel gebruikt voor bijzondere wijngaarden, maar het is geen officieel classificatieniveau.
  
  

• Grand Cru (Bordeaux en Bourgogne)

  • Bordeaux: Grand Cru verwijst naar de hoogste classificatie in de officiële ranglijsten (zoals de 1855-classificatie en die van Saint-Émilion).
  • Bourgogne: Grand Cru is het hoogste appellatieniveau, toegekend aan de allerbeste wijngaarden.
    
    

• 1er Cru (Bordeaux en Bourgogne)

  • Bordeaux: 1er Cru (Premier Cru) is het tweede niveau na Grand Cru in sommige classificaties, maar in de 1855-classificatie is "Premier Grand Cru Classé" juist het allerhoogste niveau voor Médoc en Sauternes (in Saint-Émilion bestaat een aparte indeling).
  • Bourgogne: Premier Cru is het niveau direct onder Grand Cru.
    
    

• Pre-Phylloxera

  Dit verwijst naar wijnen gemaakt van wijnstokken die nog van vóór de phylloxera-plaag (eind 19e eeuw) stammen. Dit is uiterst zeldzaam.
  
  

• Blanc de Blanc

  Champagne of mousserende wijn gemaakt uitsluitend van witte druiven, meestal Chardonnay.
  
  

• Blanc de Noir

  Champagne of mousserende wijn gemaakt van blauwe druiven (meestal Pinot Noir en/of Pinot Meunier), waarbij het sap geen kleurcontact heeft gehad met de schillen.

5. Druivenrassen

Veel mensen zweren bij bepaalde druiven. "Ik drink alleen Chardonnay," hoor je dan. Maar wist je dat die Chablis waar je zo van houdt ook 'gewoon' een Chardonnay is? Alleen heel anders gemaakt dan die volle Californische versie. Het is als dezelfde acteur in twee totaal verschillende rollen.

De echte waarde van een etiket

Laten we eerlijk zijn: een mooi etiket verkoopt. Maar sommige van de beste wijnen hebben de simpelste etiketten. En andersom. Het is als dat oude gezegde: je kunt een boek niet beoordelen op zijn kaft. Hoewel... soms wel een beetje.

Het mooie aan wijn is: er zijn geen verkeerde keuzes, alleen nieuwe ervaringen. Begin met wat je lekker vindt en gebruik het etiket als kompas, niet als wet. Want uiteindelijk draait het om jouw genot, niet om wat anderen vinden dat je zou moeten drinken.

Conclusie: Train (en vertrouw op) je Smaak

Een wijnetiket is dus een soort handleiding, maar jij maakt natuurlijk de keuze. Hoeveel een etiket je ook vertelt, het is natuurlijk vooral belangrijk dat jij het lekker vindt. Niet of iets nu een Grand Cru, Monopole, Vintage of wat dan ook is. Het etiket kan je wel enorm helpen om de richting te bevestigen. Én het helpt natuurlijk om gaandeweg beter te leren wat je zelf nu echt lekker vindt. Of dat nu een bescheiden huiswijn is of een prestigieuze Grand Cru.

Veelgestelde Vragen

1. Wat betekent 'Brut' op een champagne-etiket?
   'Brut' betekent dat de champagne zeer droog is, met weinig restsuiker. Perfect voor wie niet van zoet houdt.
   
   
2. Waarom hebben sommige wijnen geen jaartal?
   Deze wijnen zijn vaak een blend van verschillende jaren, gemaakt voor consistente kwaliteit en directe consumptie.
   
   
3. Is een schroefdop minder goed dan een kurk?
   Absoluut niet. Sterker nog, voor veel wijnen is een schroefdop zelfs beter. Het beschermt perfect tegen oxidatie.
   
   
4. Wat betekent 'Bio' of 'Organic' op het etiket?
   Dit betekent dat de druiven biologisch zijn geteeld, zonder synthetische pesticiden of kunstmest. In het kort, laat de wijnmaker meer over aan de natuur in sommige gevallen en speelt hij/zij slimmer om met natuurlijke maatregelen om de oogst te beïnvloeden.
   
   
5. Hoe belangrijk is het alcoholpercentage?
   Het alcoholpercentage kan iets zeggen over body, soms ook over stijl in combinatie met de soort wijn, maar heel eerlijk het is verre van gerelateerd aan kwaliteit en smaak.